نقش ویتامین A در دیابت
13 ژوئن 2017- تاکنون هیچ ارتباطی بین ویتامین A و دیابت کشف نشده بود اما یک تحقیق جدید نشان میدهد که این ویتامین به بهبود تولید انسولین توسط سلولهای بتا کمک می‌کند. محققان در ابتدا کشف کردند که سلولهای بتا دارای مقادیر زیادی گیرنده‌ی ویتامین A در سطح خود هستند.
به گفته‌ی محقق ارشد این پژوهش Albert Salehi از مرکز دیابت دانشگاه لوند، هیچ گیرنده‌ای بر روی سلولهای انسانی بصورت غیرضروری وجود ندارد، همه‌ی آنها برای انجام هدفی خلق شده اند اما هنوز اهداف برخی از آنها معلوم نشده است و بهمین دلیل به آنها "گیرنده‌های یتیم" گفته می‌شود. هنگامیکه ما کشف کردیم که سلولهای تولید کننده‌ی انسولین گیرنده هایی برای ویتامین A دارند، علت و هدف از بیان این گیرنده‌های سلولی که با اتصال به ویتامین A یک پاسخ سلولی را واسطه می‌شوند، بررسی نمودیم.
محققان بر این باورند که در این مورد خاص، ویتامین A نقش مهمی را در توسعه‌ی سلولهای بتا در مراحل اولیه‌ی زندگی بازی می‌کند و در ادامه‌ی زندگی برای عملکرد مناسب این سلولها بخصوص در شرایط پاتوفیزیوژیک، برای مثال برخی شرایط التهابی لازم می‌باشد.
دکتر آلبرت صالحی و تیم تحقیقاتی او در همکاری با گروهی از محققان دانشگاه گوتنبرگ، کالج سلطنتی انگلیس و مرکز دیابت اکسفورد از 220 گیرنده‌ی مختلف در سطح سلولهای بتا که ویژگی آنها هنوز بطور کامل درک نشده است، نقشه‌هایی تهیه کردند. یکی از این یافته‌ها نشان داد در سطح سلولهای بتا، گیرنده‌هایی برای ویتامین A وجود دارد.
به منظور بررسی نقش این ویتامین در ابتلا به دیابت، محققان بر روی سلولهای تولید کننده‌ی انسولین از موشها و انسانهای غیر دیابتی و اهدا کنندگان مبتلا به دیابت نوع 2 کار کردند. آنها با کمک یک مسدود کننده‌ی اختصاصی گیرنده‌ی ویتامین A، سلولها را در برابر قند به چالش کشیدند. آنها دریافتند که توانایی سلولها در ترشح انسولین هنگامیکه گیرنده‌های ویتامین A در سطح سلول بلاک شده‌اند، کاهش می‌یابد.
آلبرت صالحی گفت: این کاهش توانایی نزدیک به 30 درصد بود، او افزود: علل کلیدی ابتلا به دیابت نوع 2 اختلال در بقای سلولهای بتا و اختلال در ترشح انسولین است. همین وضعیت در مقایسه‌ی سلولها با سلولهای اهدا کنندگان مبتلا به دیابت نوع 2 گزارش شد. سلولهای بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 قادر به ترشح مقادیر کمتری انسولین در مقایسه با سلولهای افراد غیردیابتی بودند.
همچنین محققان مشاهده نمودند که مقاومت سلولهای بتا در برابر التهاب در غیاب ویتامین A کاهش می‌یابد. در یک مورد کمبود کامل ویتامین A، سلولهای بتا مردند. این کشف همچنین ممکن است برای انواع خاصی از دیابت نوع 1 هنگامیکه سلولهای بتا در مراحل اولیه‌ی زندگی نمی‌توانند به اندازه‌ی کافی توسعه یابند، بسیار مهم باشد. آلبرت صالحی گفت: در آزمایشات حیوانی مشخص شده است که نوزادان تازه متولد شده‌ی موش برای توسعه‌ی طبیعی سلولهای بتای خود نیاز به ویتامین Aدارند، به احتمال زیاد همین امر برای انسان نیز صادق است.
ویتامین Aعمدتاً در فراوردهای فرعی گوشت(جگر) و فراورده‌های لبنی یافت می‌شود، در سوئد شیر با ویتامین Aغنی شده است، بنظر می‌رسد به همین دلیل در سوئد کمبود ویتامین Aدر میان افراد همه چیز خوار وجود ندارد، اما افراد گیاهخوار باید از این خطر آگاه باشند.
مصرف بیش از حد ویتامین A می‌تواند مضر باشد و می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود. با این حال هیچ خطری با مصرف مقادیر زیاد ویتامین Aاز طریق مواد غذایی وجود ندارد خطر در مصرف مکمل‌های غذایی ویتامین A نهفته است.
از جمله خطرات مرتبط با کمبود ویتامین A می‌توان به اختلال در دید شب و کاهش خاصیت ارتجاعی پوست و غشاهای مخاطی اشاره کرد. آلبرت صالحی معتقد است در صورت ابداع درمانی برای دیابت بر اساس گیرنده‌های ویتامین A که بر روی سطح سلولها بتا قرار دارند، این خطر وجود دارد که مصرف بیش از حد ویتامین A خود موجب بروزمشکلاتی شود.
او نتیجه‌گیری نمود که ما در حال تلاش برای یافتن مولکولهای کوچک یا پپتیدهایی هستیم که به ویتامین Aشبیه باشند و بتوانند گیرنده‌های تازه کشف شده را بدون عوارض جانبی ناخواسته ی حاصل از مصرف بیش از حد ویتامین A، تحریک کنند.
منبع و سایت خبر:
Endocrine Journal, 2017; 64 (3): 325 DOI: 10.1507/endocrj.EJ16-0338
www.sciencedaily.com/releases/2017/06/170613111649.htm